Oι γυναίκες πριν και μετά

• Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν πάντα όπως σήμερα;

Όχι. Από τα αρχαία χρόνια, αν όχι σε όλη την χώρα, στα περισσότερα μέρη αυτής, η θέση της γυναίκας δεν ήταν εφάμιλλη με εκείνη του άνδρα. Από κάθε άποψη ο άνδρας υπερτερούσε και θεωρούνταν ο αρχηγός της οικογένειας και η γυναίκα ουσιαστικά ήταν υπόδουλή του.

Η ανισότητα των φύλων κρατάει χρόνια. Οι παλιοί άντρες συνήθιζαν να λένε «έχω δυο παιδιά κι ένα κορίτσι», ξεχωρίζοντας έτσι τα κορίτσια από τα υπόλοιπα παιδιά τους. Άλλοι πάλι βλαστημούσαν γιατί η γυναίκα τους έκανε κορίτσι. Πίστευαν πως ένας γιος δείχνει τον ανδρισμό τους ενώ ένα κορίτσι τους θίγει. Ακόμη όμως κι αν ανέχονταν τα κορίτσια δεν τα άφηναν ούτε να μορφώνονται, ούτε να αθλούνται, ούτε να βγαίνουν. Αυτό γιατί ήθελαν να έχουν την πλήρη εξουσία πάνω τους. Ήθελαν να φαντάζουν ισχυροί, επιτυχημένοι  και σπουδαίοι στα μάτια των γυναικών τους. Έτσι θα μπορούσαν να τις ελέγχουν και να τις κάνουν ότι θέλουν γιατί θα ήταν οι δυνατοί.

• Πώς άρχισαν οι γυναίκες να κερδίζουν τα δικαιώματά τους;

Με το πέρασμα των χρόνων τα πράγματα άρχισαν να καλυτερεύουν για τις γυναίκες. Μπορούσαν  να μορφώνονται, να συμμετέχουν στα κοινά και άλλα που ως τότε τους απαγορεύονταν. Δεν είχαν την  απόλυτη ελευθερία αλλά σχετικά με παλαιότερα τα όσα τους επιτρέπονταν τώρα ήταν υπέρ αρκετά. Για παράδειγμα  το 1934, οι γυναίκες καλούνται να ψηφίσουν στις δημοτικές εκλογές για πρώτη φορά. Πόσες όμως Ελληνίδες ήξεραν γράμματα; Το 70% ήταν αναλφάβητες. Κι έτσι, εκείνες που ψήφισαν σε ολόκληρη τη χώρα δεν ξεπερνούσαν τις 240! Τελικά το δικαίωμα της γυναικείας ψήφου κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα του 1952 και για πρώτη φορά ο θηλυκός πληθυσμός θα προσέλθει στις κάλπες στις βουλευτικές εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956.  Για κακό των ανδρών όμως οι γυναίκες μέσα από τη γνώση έμαθαν τι θα πει ελευθερία. Γνωστοποιήθηκαν σ’ αυτές τα δικαιώματά τους κι άρχισαν να απαιτούν. Όπως ήταν φυσικό, ο λόγος τους δεν μετρούσε και τα πρώτα χρόνια πάσχιζαν άδικα για την ελευθερία τους. Όσο περνούσε ο καιρός μάθαιναν περισσότερα κι έτσι ζητούσαν περισσότερα. Ώσπου κάποια στιγμή ενωμένες ξέσπασαν. Ενώθηκαν μέσα από κινήματα. Πάλευαν για τα ίδια ιδανικά και μάλλον τα κατάφεραν. Διεκδίκησαν και στο τέλος κέρδισαν τη θέση που έπρεπε να έχουν εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Έβαλαν τέλος στην απομόνωση από το κοινωνικό σύνολο και την καταπίεση από τους άνδρες τους.

• Ποια ήταν τα δικαιώματα των γυναικών στον επαγγελματικό τομέα;

Μέσα σε όλες τις ελευθερίες που απέκτησε το γυναικείο φύλο αποφάσισε πως πρέπει να κατακτήσει και τον επαγγελματικό τομέα. Να ανεξαρτητοποιηθεί οικονομικά και τότε θα τα είχε «όλα»! Εκεί όμως συνάντησε ένα τεράστιο ΟΧΙ. Είχε αρκετές ελευθερίες ώστε ν’ αρχίσει να δουλεύει κιόλας. Δεν το έβαλε όμως κάτω. Αφού είχε σπουδάσει αυτό που της άρεσε, ήθελε και να το εξασκήσει. Πλέον είχε τον τρόπο. Ξανά λοιπόν οι αγώνες για την ισότητα των φύλων. Σ’ αυτό το κίνημα οι άνδρες δεν παρέδωσαν εύκολα τα όπλα. Αντιστάθηκαν σκληρά. Είτε από φόβο που οι γυναίκες μπορεί και να τα κατάφερναν είτε από εγωισμό–ήθελαν να διαφέρουν σε κάτι από το «ασθενές φύλο»-αντιστάθηκαν σφοδρά. Δε μπορούσαν να αντέξουν μια ακόμα επιτυχία τους.

Οι γυναίκες όμως επειδή έτρεφαν μεγάλο πάθος μέσα τους γι’ αυτό που είχαν σπουδάσει και δοκίμαζαν για πρώτη φορά να εργαστούν έδειξαν όλη τους τη δύναμη. Οι εργοδότες δεν προσλάμβαναν αρχικά γυναίκες και αν τις προσλάμβαναν τους έδιναν πολύ μικρότερες αμοιβές από αυτές των ανδρών. Τελικά, το 1957, η Συνθήκη ΕΟΚ περιέλαβε διάταξη για την απαγόρευση της άνισης αμοιβής ανδρών και γυναικών .Υπήρχε στο προσκήνιο η προοπτική ενός γάμου και αργότερα μια, δυο, τρεις εγκυμοσύνες τα οποία απαιτούσαν ιδιαίτερη μεταχείριση, υψηλότερο μισθό, έξτρα επιδόματα, μεγαλύτερα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και πιθανότατα μεγαλύτερες άδειες. Όλα αυτά σίγουρα επιβαρύνουν τις τσέπες των εργοδοτών. Αργότερα όμως τους άρεσε η ιδέα να υπάρχει μία όμορφη, ευχάριστη παρουσία στο χώρο και γιατί όχι ίσως αυξανόταν και η πελατεία. Ήταν τόσο απλό. Την προσλάμβαναν και όταν παντρευόταν με κάποια δικαιολογία την απέλυαν. Έτσι, ξαναέψαχνε για δουλειά αλλά τώρα μαζί με τα πτυχία και το βιογραφικό υπήρχε ο γάμος. Στην Ελλάδα η γονική άδεια στις μητέρες που δουλεύουν στο δημόσιο καθιερώθηκε το 1984. Έτσι οι γυναίκες δεν απολύονταν σε κάθε εγκυμοσύνη.

• Καριέρα ή οικoγένεια;

Όταν όμως αυτό έγινε σύστημα, δηλαδή μετά από κάποια χρόνια εργασίας έμενε άνεργη για το γάμο ή για το παιδί της έπρεπε να βρει μια λύση. Τότε μπήκε το μεγάλο δίλημμα, καριέρα ή οικογένεια; Και τα δυο ήταν σημαντικά. Το ένα της πρόσφερε ένα εισόδημα που έκανε τη ζωή της πιο άνετη και το άλλο αυτό που κάθε γυναίκα θέλει, ένα παιδί. Τι να διαλέξει, λοιπόν; Γι’ αυτό έπρεπε μόνη της να βρει τη λύση. Θα ήταν μια εργαζόμενη σύζυγος. Πλέον ήταν και συνεχίζει να είναι απαραίτητη στους τομείς εργασίας που έχει κατακτήσει, όμως και η οικογένεια είναι κάτι που επιθυμεί. Αποφάσισε λοιπόν να τα συνδυάσει.

• Πώς βοηθάνε οι άντρες στο σπίτι;

Υπήρχαν όμως κι άλλες που έδωσαν την μάχη για ισότητα και στο σπίτι. Φόρεσαν ποδιές στους άνδρες τους κι απαίτησαν βοήθεια στις δουλειές του σπιτιού και στην ανατροφή των παιδιών. Ζήτησαν περισσότερη κατανόηση κι αυτή τη φορά χωρίς ιδιαίτερο κόπο πήραν αυτό που ήθελαν. Το ανδρικό φύλο είχε κάνει τόσες υποχωρήσεις και σ’ αυτή δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί γιατί έβλεπε ότι οι γυναίκες είχαν δίκιο. Πολλές όμως γυναίκες παλεύουν ακόμη για απελευθέρωση γιατί αν υπάρχουν χιλιάδες άνδρες με κατανόηση υπάρχουν άλλοι τόσοι που αντιμετωπίζουν τις γυναίκες σαν σκλάβες κι αν αυτές αντιδράσουν έχουν βίαιες κυρώσεις.

Η κοινωνία πρέπει επιτέλους να δώσει στις γυναίκες τη θέση που τις αξίζει σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές αξίες. Το σχολείο θα μπορούσε να παίξει το δικό του ρόλο και να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Τελειώνοντας θα ήθελα να κλείσω με μία υπενθύμιση :ευτυχισμένες γυναίκες σημαίνει ευτυχισμένες σύζυγοι  μητέρες  και άνθρωποι κι επομένως ένας κόσμος καλύτερος για όλους!