Βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα

Τα στοιχεία για τήν ΒΙΑ κατά των γυναικών στήν Ελλάδα του 2012 είναι συγκλονιστικά:

Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Ισότητας, μία στις τέσσερις γυναίκες στην Ελλάδα, έχει ήδη ή πρόκειται να υποστεί ενδοοικογενειακή βία κατά τη διάρκεια της ζωής της. Και σύμφωνα με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας, η πλειοψηφία των κακοποιημένων γυναικών ανέφεραν ότι υφίστανται βία οποιασδήποτε μορφής επί δέκα έτη και άνω. Το 28% των γυναικών που είχαν υποστεί βία σε παρελθοντικές σχέσεις, παραµένουν θύµατα βίας στην παρούσα σχέση τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από διάφορα κέντρα βοήθειας:

Το 63% των γυναικών - θυμάτων που ζήτησαν βοήθεια είχαν παιδιά. Πίσω από κάθε γυναίκα – θύμα, κατά μέσο όρο υπάρχουν 2 παιδιά που βιώνουν τις συνέπειες.

Το 46% των θυμάτων εργάζεται, ενώ το 54% είναι άνεργες γυναίκες, οικονομικά εξαρτώμενες από το θύτη. Σχεδόν 80% των κακοποιημένων γυναικών που ζήτησαν βοήθεια ανήκει στο ηλικιακό γκρουπ 25 – 54, δηλαδή στην πιο παραγωγική ομάδα του πληθυσμού.

Μορφές Βίας

Συνήθως θεωρούμε βία τις βασικές μορφές της που είναι εύκολα ορατή, αλλά πολύ συχνά η βία δεν είναι και τόσο ορατή. Η βία συμπεριλαμβάνει όλες τις παρακάτω μορφές.. και ο κατάλογος δεν είναι πλήρης..

Σωματική βία

Από χαστούκι μέχρι βαριά σωματική βλάβη, συμπεριλαμβάνοντας καθετί που προξενεί πόνο, τραυματισμό, ακρωτηριασμό ή που έχει πρόθεση να.. Και o βιασμός και κάθε άλλη βίαιη & καταπιεστική συμπεριφορά προς το σώμα ...χτυπήματα, καψίματα, σπρωξίματα, χρήση όπλου, φυσικός περιορισμός, παρεμπόδιση κάλυψης βασικών αναγκών (πχ. τροφή, φάρμακα, ύπνος..)

Απομόνωση

Περιορισμός της ελευθερίας, έλεγχος της επικοινωνίας με φίλους και συγγενείς, περιορισμοί της κοινωνικότητας, 'Ελεγχος της πρόσβασης σε πληροφόρηση, της συμμετοχής σε ομάδες κι οργανώσεις, κλείδωμα σε περιορισμένο χώρο, περιορισμός της κινητικότητας, παρακολούθηση τηλεφώνων, email κλπ.

παράδειγμα: "Γιατί να δεις τους παλιούς σου φίλους και την οικογένεια? Τώρα παντρεύτηκες." "Πού θα πας λέει? Δεν κατάλαβες.. Στο απαγορεύω."

Ψυχολογική βία

Υποτιμητικές συμπεριφορές, ταπείνωση.. μέχρι σοβαρή ψυχολογική βλάβη (ιδ. σε μακρόχρονη ή και έντονη έκθεση). Διαρκές κριτικάρισμα, υποτίμιση & κοροϊδίες (εαυτού, οικογένειας, φίλων, παρελθόντος..) Προσπάθειες εξευτελισμού, ψέματα, υπονόμευση της αυτοεκτίμισης.

Συναισθηματική βία

Ιδιαίτερα καταπίεση κι εξαναγκασμοί που εκμεταλεύονται την ψυχολογική και συναισθηματική μας εξάρτηση, πιθανώς με απειλές κι εκβιασμούς. Τα όρια συγχέονται με την ψυχολογική βία.

Ιδιαίτερα σοβαρή για τις νέες και τα παιδιά, αλλά και για κάθε άτομο "αποκλεισμένο" από ευρύτερη κοινωνικότητα. Συχνά σε συνδυασμό με στέρηση-απομόνωση.

Λεκτική βία

Φωνές, βρισιές, εξευτελισμοί, απειλές & τρομοκράτηση (με στόχο το ίδιο το θύμα ή και οικείους του) Αποτελεί τμήμα της ψυχολογικής & συναισθηματικής βίας, συνήθως συμπεριλαμβάνει τις απειλές, ενώ η τρομοκράτηση συνήθως συμπεριλαμβάνει κι άλλους τρόπους βίας..

Απειλές, εκφοβισμοί, εκβιασμοί

Απειλές βίας ή πρόκλησης κάθε είδους κακού στον απειλούμενο, στον εαυτό του (απειλούντα), ή σε άλλους (παιδιά, οικογένεια, κατοικίδια κλπ.), Απειλές για καταγγελίες στις αρχές που θα θέσουν σε κίνδυνο κάτι σημαντικό για το θύμα (πχ. επιμέλεια παιδιών, πράσινη κάρτα.. κλπ.) .. ή και αντίστοιχων αναφορών που επίσης μπορεί να κοστίσουν στο θύμα.. πχ. κατηγορίες στην οικογένεια, στη δουλιά, κλπ.

Εξαναγκασμός

- σε κάθε πράξη ή απραξία του θύματος, παρά στη θέληση του Συχνά επιβάλεται με εκφρασμένες ή μη απειλές κι εκβιασμούς.. και με κάθε άλλο είδος βίας και καταπίεσης.

Οικονομική βία - εκμετάλευση

'Ελεγχος της περιουσίας και των εσόδων του θύματος ή και κατάχρηση, καλλιέργεια οικονομικής εξάρτησης (απαγόρευση εργασίας, αποκλεισμός χρηματοπιστωτικών πόρων και δυνατότητας εργασίας, κλπ.), άμισθη εργασία, καταναγκαστική εργασία (για κέρδος του θύτη) οικονομικές αποφάσεις χωρίς ενημέρωση του συντρόφου (για κοινούς πόρους),

παράδειγμα: " η δικιά μου η γυναίκα/κόρη δεν μπορεί να δουλεύει "

Συμπεριφορές παρενόχλησης

Ακολούθηση, εμφανίσεις στη δουλιά ή στο σπίτι, επανειλημένα τηλεφωνήματα στο θύμα ή και στην οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους.. (εμφανίζεται διαρκώς μπροστά μας.. ή επικοινωνεί διαρκώς με κάθε τρόπο, μας επιβάλλει την παρουσία του.)

Σεξουαλική βία & παρενόχληση

Επιβολή σεξουαλικής πράξης ή συμπεριφορών ενάντια στη θέληση του θύματος, πίεση για σεξουαλικές συμπεριφορές που μας κάνουν να νοιώθουμε άσχημα, κριτικάρισμα της συμπεριφοράς και της απόδοσής μας στο κρεβάτι.. (Και μέσα στο γάμο ή στο ζευγάρι, κάθε σεξουαλικός καταναγκασμός που δεν δέχεται "όχι" είναι βία.)

παράδειγμα: "'Οποια γυναίκα το απολαμβάνει είναι πουτάνα", σχόλια υποτιμιτικά κλπ..

Καταστροφή περιουσίας..

Από έπιπλα κι αντικείμενα αξίας, μέχρι ημερολόγια κι αντικείμενα συναισθηματικής μόνο αξίας, και τα κλασικά γυαλικά που η θραύση τους τρομάζει πάντα, ανεξάρτητα από την αξία τους. Κατά προτίμηση με βίαιο τρόπο που να τρομοκρατεί όσο γίνεται περισσότερο. Πέταμα ή με κάθε άλλο τρόπο εξαφάνιση ρουχισμού ή άλλων αντικειμένων του θύματος..

Παραμέληση-στέρηση

Στέρηση βασικών δικαιωμάτων, ιδ. ελευθερίας, επικοινωνίας, βασικών αναγκών (& συναισθηματικών) αναγκών σωματικής & ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης, κλπ.

Τις περισσότερες φορές οι "απαγορεύσεις" δεν δηλώνονται ρητά, αλλά επιβάλονται με "τιμωρητικές" συμπεριφορές καθε φορά που παραβαίνουμε τους υποτιθέμενους "κανόνες" του θύτη, τους οποίους "οφείλουμε" να γνωρίζουμε. Κι οι οποίοι παραβιάζουν τα βασικά μας δικαιώματα και δεν λαβαίνουν υπόψη καμια βασική μας ανάγκη. Η πιο συνηθισμένη και "απλή" τιμωρία είναι νευράκια, καυγαδάκια κλπ. αμέσως μετά, (μέτριες ή και σοβαρές μορφές ψυχολογικής και λεκτικής βίας).. μέχρι και ζημιές στο σπίτι, αλλά και κάθε άλλη "τιμωρητική" ή απειλητική συμπεριφορά.

"Θα σου κάνω, θα σου δείξω.." και βέβαια κυρίως: "Θα σε μάθω εγώ". Θα σε εκπαιδεύσω δηλαδή, να κάνεις ό,τι ακριβώς θέλω και τίποτα άλλο. Για να ξέρεις την άλλη φορά και να μην ξανατολμήσεις ούτε να το σκεφτείς.

Πολύ συχνά γίνεται προσπάθεια να θεωρηθούν "αυτονόητοι" οι κανόνες συμπεριφοράς που θέλει να επιβάλει ο θύτης, είτε γενικά στην κοινωνία, είτε σε κάποια δική του ομάδα, πχ. στην οικογένειά του, στον τόπο καταγωγής του κλπ.

Τι μπορείς να κάνεις 

Εάν βρίσκεσαι στην αρχή μίας βίαιης σχέσης

Δήλωσε, με αυτοπεποίθηση, στον σύντροφό σου ότι δεν θα ανεχτείς ξανά οποιαδήποτε επιθετική συμπεριφορά. Πρόσεχε τη στάση του σώματός σου και τον τόνο της φωνής σου, όταν θα του μιλάς. Επέλεξε να του μιλήσεις τη στιγμή που θα είσαι λιγότερη φοβισμένη. Εξήγησε στο σύντροφό σου ότι είναι η τελευταία φορά (να το εννοείς όμως) που τον συγχωρείς και ότι την επομένη οποιουδήποτε βίαιου περιστατικού- σωματικού ή λεκτικού- θα είναι μόνος του. Εάν βάλεις όρια στην αρχή της σχέσης σου έχεις αρκετές πιθανότητες να ζήσεις χωρίς βία.

Εάν είσαι τραυματισμένη και δεν επιθυμείς να κάνεις μήνυση

Θα πρέπει να αναζητήσεις περίθαλψη σε δημόσιο νοσοκομείο ή δημόσιο ιατρικό κέντρο. Εκεί θα εξεταστείς από ιατρό και είναι σημαντικό να δηλώσεις την αληθινή αιτία του τραυματισμού σου. Η ιατρική γνωμάτευση που θα λάβεις και η οποία θα αναφέρει την αιτία των σωματικών βλαβών (κατά δήλωσή σου) είναι αποδεικτικό στοιχείο της κακοποίησης. Ακόμα και εάν δεν επιθυμείς την παρούσα στιγμή να προχωρήσεις δικαστικά, κάποια στιγμή, στο μέλλον, το έγγραφο αυτό θα αποδειχτεί χρήσιμο.    

Εάν είσαι τραυματισμένη και επιθυμείς να καταθέσεις μήνυση

Εάν φέρεις ελαφρά τραύματα και επιθυμείς να καταθέσεις μήνυση, κάν'το άμεσα, προκειμένου να εξεταστείς από ιατροδικαστή. Η ιατροδικαστική έκθεση είναι αδιάσειστο αποδεικτικό στοιχείο.

ΖΗΤΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟΥΣ 

Εάν έχεις χρήματα αναζήτησε δικηγόρο που να είναι ειδικευμένος σε θέματα βίας κατά των γυναικών.

Εάν δεν έχεις χρήματα επικοινώνησε με υποστηρικτική υπηρεσία για θέματα βίας κατά των γυναικών. Ζήτησε να ενημερωθείς εκτενώς και λεπτομερώς για τα δικαιώματά σου. Επειδή βρίσκεσαι σε οικονομική αδυναμία θα παραπεμφθείς στη γραμματεία του Πρωτοδικείου του τόπου κατοικίας σου και θα καταθέσεις αίτηση για νομική βοήθεια. Ο δικηγόρος που θα διοριστεί από το κράτος θα σε εκπροσωπήσει στις απαιτούμενες και αναγκαίες δικαστικές ενέργειες (π.χ. αίτημα μετοίκησης του βίαιου συντρόφου και παραχώρηση της οικογενειακής στέγης, αίτημα επιμέλειας και διατροφής τέκνων και διατροφής δικής σου, εάν δικαιούσαι κλπ.) και δικαστήρια.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσεις ότι δεν ευθύνεσαι εσύ για τη βίαιη συμπεριφορά του συντρόφου σου. Μία (1) στις τέσσερις (4) γυναίκες ζουν αυτό που ζεις εσύ αυτή τη στιγμή. Εάν νιώθεις ενοχές που σκέφτεσαι να φύγεις από τη βίαιη σχέση, θα πρέπει να λάβεις βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους, προκειμένου να απενοχοποιηθείς και να ενδυναμώσεις. Προστάτεψε τον εαυτό σου και τα παιδιά σου.

Στεφανία Σουλή

Δικηγόρος

Χρήσιμα Τηλέφωνα

11707

Πανελλαδική & Άμεση υποστήριξη των θυμάτων

ενδοοικογενειακής βίας από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό

Άμεση Δράση Αστυνομίας: 100

Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Β): 166

Εφημερεύοντα Νοσοκομεία / Φαρμακεία: 1434

Κλήση Έκτακτης Ανάγκης: 112

Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης: 1145

Κοινωνική Βοήθεια: 197

Συνήγορος του Πολίτη: 210 7289600

Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών: 210 8625016

Εισαγγελία Ανηλίκων: 210 8827993

Γενική Γραμματεία Ισότητας - Αθήνα: 210 3317305

Γενική Γραμματεία Ισότητας - Πειραιάς: 210 4112091

Αλληλεγγύη: 210 5203031

Γραμμή SOS: 800 11 37777

Φροντίδα: 210 8103496, 210 8104079, 6973 871 004

Χαμόγελο του Παιδιού: 1056, 210 3306170-9